Kunstencentrum Vooruit is in de afgelopen 25 jaar uitgegroeid tot een internationaal toonaangevende kunstinstelling. De sterke groei, gewijzigde maatschappelijke noden en een ingrijpende stedenbouwkundige vernieuwing in zijn directe omgeving maakten een globaal masterplan voor de volledige toekomstige infrastructuur noodzakelijk. Gedurende de afgelopen drie decennia heeft Vooruit zich vooral gefocust op de restauratie van het immense monument. In verschillende fasen werd het gebouw met een oppervlakte van 20.000 m² geleidelijk aan gerestaureerd en in de mate van het mogelijke voorzien van nieuwe technieken en hedendaagse faciliteiten.
Het masterplan dat ontwikkeld werd door Dial Architects steunt op de brede visie van Vooruit en op de rol die een kunstencentrum zowel binnen zijn artistieke opdracht, binnen de stedelijke context als binnen het publieke domein moet vervullen. De wijk in het centrum van Gent, waarin Vooruit zeer centraal ligt, zal in de komende 10 jaar zeer drastisch van aanschijn veranderen. Het “Kunstenkwartier”, zoals dit stadsdeel genoemd wordt, ondergaat een ware metamorfose. Dit verplicht Vooruit tot een grondige bezinning over zijn stedenbouwkundige inplanting, zijn functie als gebouw en zijn maatschappelijke rol als ontmoetingscentrum.
Het masterplan is geënt op het driesporenbeleid dat Vooruit hanteert met betrekking tot zijn infrastructuur en waarin we drie pijlers onderscheiden:
1) restauratie met de nadruk op een duurzaam, proactief onderhoudsprogramma
2) renovatie met focus op aanpassingen aan het gebouw en zijn infrastructuur aan de nieuwe noden van een artistieke exploitatie, een professionele podiumtechniek, de actuele voorschriften inzake integrale veiligheid en milieu en een modern, verantwoord publiekscomfort
3) dagelijkse exploitatie met nadruk op dagdagelijks preventief en curatief onderhoud door een multidisciplinair team gebouwtechniek in eigen beheer
In een eerste fase werden het terras en de fietsenstalling gebouwd als uitbreiding op het café van de Vooruit, later werden ook de kantoren aan de achterzijde van de site grondig verbouwd en uitgebreid door middel van een optopping in houtstructuur. Bij elke fase is het implementeren van duurzame strategieën cruciaal. Zo worden er steeds nieuwe buitenruimtes gecreëerd, is er groenintegratie en worden er uitsluitend ecologische bouwmaterialen aangewend. In de laatste fase van het masterplan werden facilitaire en theatertechnische knopen ontrafeld, een publieksvriendelijk onthaal gecreëerd en kunstenaarsateliers uitgebouwd. Deze ateliers of ‘residenties’ vormen een laatste uitbreiding op het Kunstencentrum en werden opgetrokken in CLT-structuur.
Een aantal jaren geleden heeft Vooruit de aankoop kunnen realiseren van het enige fysiek aanpalende gebouw, ‘snoepwinkel’ genaamd. De uitbreiding van Vooruit met een nieuwe ‘snoepwinkel’ bood een unieke kans om een aantal onontwarbare knopen in de problematische distributie van mensen en goederen en in de stockage van materialen, die het gevolg zijn van het alsmaar stijgende succes van Vooruit, voor eens en voor altijd op te lossen. Bijkomend bood het de kans de perceptie van ‘Kunstencentrum’ opnieuw scherp te zetten en ruimte te creëren om een echte ontvangstzone voor de theaterbezoeker te organiseren. De doelstelling en ambitie was om op het gelijkvloers een heldere, leesbare structuur voor de bezoeker te realiseren, een aantal functies zoals ticket- en onthaalbalie te herlokaliseren en om de huidige smalle toegangszone om te vormen tot een publiek plein in de vorm van een overdekte marktplaats of ‘agora’. Deze ruimte vormt een cruciaal schakelelement tussen de publieke ruimte en het kunstencentrum. Een verdubbeling van de toegangsbreedte ontmijnt het conflict met laden en lossen. Transparantie en doorwaadbaarheid tussen straat, overdekt plein, lobby en overdekte binnentuin zijn de sleutelwoorden.
De totale realisatie van het masterplan zorgde voor 2000 m² nuttige oppervlakte. Dit werd gecreëerd door optopping, ondergraving en de uitbreiding naar naburige percelen.